Qurbon hayiti 2024: bayram sanasi va bayram tarixi

Keling, Qurbon hayitining mazmun-mohiyati, unga qanday tayyorgarlik ko‘rish va bu kunni qanday o‘tkazish haqida gapiraylik.

Qurbon hayit musulmonlar uchun muhim kundir. 2024 yilda u 16 iyun kuni nishonlanadi. Keling, ushbu bayramning an’analari va xususiyatlarini ko’rib chiqaylik.

2024-yilda Ramazon hayitini nishonlash sanasi

• 
  Презентация iPhone 17: новые функции и дизайн
• Infinix GT 30 Pro — флагманский смартфон для геймеров и креаторов
• Infinix Note 50 Pro: Старт продаж в Узбекистане – закажите на Joybox и ощутите новую мощь смартфона
• Infinix Note 50 Pro: Революция в Мобильных Технологиях — взгляд изнутри
• Как проверить iPhone перед покупкой?

Ramazon hayitining aniq sanasi yo‘q va har yili boshqa sanaga to‘g‘ri keladi, chunki musulmonlar taqvimi oy tsikllariga asoslanadi va taxminan 354 kun davom etadi, bu esa bayramlarni har yili 10-11 kun oldinga suradi. Ramazon hayiti zulhijja oyining o‘ninchi kunida, ya’ni Qurbon hayitidan taxminan 70 kun o‘tgach sodir bo‘ladi.

Turli mamlakatlarda bayramning davomiyligi har xil. Saudiya Arabistonida 14 kun, Turkiya va boshqa mamlakatlarda 9-10 kungacha nishonlanadi. O‘zbekistonda bayram boshlanishiga 10 kun qolganda sana e’lon qilinadi. 2023-yilda Qurbon hayiti 28-iyunda nishonlandi va bayramlar 28, 29 va 30-iyun edi.

Qurbon hayitda nima qilish odat tusiga kirgan va nima qilmaslik kerak

Bayram tarixi

Qur’onda bir paytlar tushida farishtani ko’rgan Ibrohim payg’ambar haqida hikoya qilinadi. Bu farishta Alloh tomonidan yuborilgan va o’z o’g’lini qurbon qilishni buyurgan. Ibrohim uchun bu uning iymonining imtihoniga aylandi: qurbonlikka hamma narsa tayyor bo‘lgach, Alloh taolo uni fidoyiligi va itoatkorligi uchun mukofotladi. Hadislarga ko’ra, Ibrohim o’g’lining ko’ylagini yecha boshlaganida va marosimga tayyor bo’lganida, u ovozni eshitdi va orqasiga o’girilib, o’g’lining o’rniga qurbonlik qilishiga ruxsat berilgan oq qo’zichoqni ko’rdi.

Qur’on suralarida tuyani ham qurbonlik qilish mumkinligi aytilgan. Biroq, boshqa hayvonlarga ham ruxsat beriladi: qo’chqor, echki, sigir yoki bufalo. Marosimning asosiy ma’nosi Allohga iymon va sadoqatni ko’rsatishdir.

2024 yilda Qurbon hayiti qanday nishonlanadi

Qurbon hayitini nishonlash ko’plab an’analar va diniy marosimlarni o’z ichiga oladi, ular uchun mo’minlar oldindan tayyorgarlik ko’rishadi.

Bayramga tayyorgarlik

Mo‘minlarga Ramazon oyida ro‘za tutish tamoyillari asosida Zulhijja oyining dastlabki to‘qqiz kunida ro‘za tutish tavsiya qilinadi. Bu shuni anglatadiki, tongdan to kechgacha ovqat, ichimlik va nikohdan voz kechish kerak. Kechasi cheklovlar olib tashlanadi, lekin ortiqcha ovqatlanish rag’batlantirilmaydi.

Zulhijja oyining birinchi o‘n kunligi, hadisda ta’kidlanganidek, yilning eng fayzli va eng yaxshi kunlari sanaladi. Hadislardan birida aytilishicha, Alloh huzurida bundan ulug‘ kunlar yo‘q. Shunday ekan, nafaqat ro‘za tutish, balki shu kunlarni gunohlardan qochib, savobli ishlarga bag‘ishlash ham zarur.

Arafat kuni

Ramazon hayitidan bir kun oldin, ya’ni Zulhijja oyining to‘qqizinchi kuni Arafat (Arafa) kuni deb ataladi. Aynan shu kuni Arafot tog’i yaqinidagi vodiyda bo’lgan ziyoratchilar tufayli u shunday nomlangan, deb ishoniladi. Ziyoratchilar kunni tog‘ etagida o‘tkazadilar, namoz o‘qiydilar, namoz o‘qiydilar, ma’ruzalar tinglaydilar, asosiy e’tiborni ma’naviy poklanishga qaratadilar.

Hajga qatnashmagan musulmonlar ro’za tutadilar. Oziq-ovqat taqiqi tongdan kechgacha amal qiladi. Bu kunda ular ham namoz o‘qiydilar, Allohga tavba qiladilar, gunohlari uchun mag‘firat so‘raydilar, yaxshi amallar qiladilar va sadaqa beradilar.

Qurbon hayiti oldidan tunni Qur’on o‘qib, namoz o‘tkazish odat tusiga kirgan.

Ertalab musulmonlar tahorat olib, toza bayram kiyimlarini, yaxshisi yangilarini kiyishadi.

Qurbon hayitini nishonlash

Bayram erta tongda boshlanadi. Bayram namozi (namoz ul-id, hayit namozi) masjidlarda ertalab soat taxminan 5–6larda o‘qiladi. Aniq vaqtni bayramga yaqinroq masjidlarda topish mumkin.

Namozdan keyin ma’ruza – xutba bo‘lib, unda Allohga hamd aytiladi, haj haqida so‘z boradi.

Qurbonlik namoz va xutbadan keyin, quyosh botishidan oldin uchinchi, baʼzan esa toʻrtinchi kuni (teologik maktabga qarab) oʻqilishi kerak. Bayramning birinchi kunida qurbonlik qilish eng yaxshisidir.

Qurbonlik go’shti uch qismga bo’linadi: bir qismi o’zi va oilasi uchun tayyorlanadi, ikkinchisi qarindoshlar yoki qo’shnilar orasida muhtojlarga tarqatiladi, uchinchisi kambag’allarga sadaqa sifatida beriladi.

Qo’zi go’shtidan tayyorlangan taomlar bayramona stolda asosiy o’rinni egallaydi. O‘zbekistonda qo‘zichoq palovi an’anaviy tarzda tayyorlanadi. Agar oila qurbonlik qila olmasa, go’shtni bozordan sotib olish mumkin.

Stol oilaning imkoniyatlaridan kelib chiqib, iloji boricha boy va xilma-xil bezatilgan va o’rnatiladi. Shuningdek, ular har bir oila uchun har xil bo’lgan turli xil shirinliklarni namoyish etadilar. An’anaga bayramning har bir kuni uchun turli xil go’shtli taomlar tayyorlash kiradi.

Sizni qiziqtirishi mumkin